ภูมิปัญญาที่สำคัญอีกประการหนึ่งในการเลี้ยงไก่ชน คือ ภูมิปัญญาในการรักษาพยาบาล ผู้เลี้ยงไก่ชนสามารถดูแลรักษาไก่ได้ตั้งแต่ปัญหาเล็ก ๆ น้อย ๆ เช่น การถ่ายพยาธิ การกำจัดไรการให้สมุนไพรช่วยย่อยไปจนถึงกรณีบาดเจ็บหนัก เช่น เมื่อไก่ได้รับบาดเจ็บตาปิดตาแตกปากฉีกปากหลุด “หมอไก่” หรือ “มือนํ้า
ในการชนไก่ มือนํ้าจะมี อะไหล่ ติดตัวไปด้วยเสมอ อะไหล่ไก่ประกอบไปด้วย ปีกไก่ซึ่งมือนํ้าจะทำการต่อปีกก่อนการแข่งขัน “มือนํ้า” มีองค์ความรู้ที่สามารถระบุได้ว่า ไก่แต่ละตัวมีขนปีกกี่อัน ด้านไหนของขนปีกนั้นเป็นด้านบนด้านล่าง เพราะในการต่อปีก ต้องทำให้เหมือนสภาพปกติในธรรมชาติของไก่มากที่สุด อีกทั้งยังมีอะไหล่ “ปากไก่” ที่เก็บรวบรวมจากไก่ที่ตายแล้ว เพื่อประกอบเข้าปากให้ไก่ ในกรณีที่ไก่ชนเกิดปากหลุดในระหว่างการแข่งขัน นอกจากนี้องค์ความรู้สำคัญอีกประการหนึ่งของมือนํ้ายังสะท้อนให้เห็นได้จากการเปรียบไก่ที่ “มือนํ้า” เพียงแต่ดูไก่จากสภาพภายนอก ก็สามารถคาดเดาได้ว่าไก่ตัวนั้นสายพันธุ์อะไร อายุเท่าไร เชิงชนแบบไหน ลำหนักเบาประการใด และ แข็งแรงสมบูรณ์เต็มที่ หรือไม่ เป็นต้น การเปรียบไก่ถือเป็นหัวใจอย่างหนึ่งของการละเล่นชนไก่ การคัดเลือกสายพันธุ์ การเลี้ยงดูฝึกฝนและการรักษาพยาบาลไก่ชน จึงเป็นภูมิปัญญาที่เกิดจากการที่คนอยู่ใกล้ชิดกับไก่มานาน มีการสังเกตลองผิดลองถูกกระทั่งเกิดเป็นองค์ความรู้ และ สืบทอดต่อกันมา สิ่งสำคัญที่สุด คือการเลี้ยงไก่ชนไม่สามารถทำได้ในระบบอุตสาหกรรมแบบเบ็ดเสร็จ เพราะไก่จะไม่แข็งแรง ไก่ชนที่ผ่านการคัดเลือกสายพันธุ์ และ ฝึกฝนมาแล้ว จะมีราคาตั้งแต่หลักพันหมื่นแสนไปกระทั่งถึงหลักล้าน ไก่ชนจึงเป็นสัตว์เศรษฐกิจที่สำคัญของชาวนาไทย สามารถตอบสนองความต้องการ พื้นฐานทั้งการนำไปบริโภค การสันทนาการ ซึ่งมีทั้งการนำไปชนไก่และการประกวดประเภทสวยงาม ตลอดจนการเลี้ยงไก่ชนเป็นธุรกิจเพื่อการส่งออกไปยังประเทศต่าง ๆ ที่นิยมกีฬาชนไก่ การเลี้ยงไก่ชนนิยมกันอย่างกว้างขวางทั่วทั้งประเทศไทย มีสนามไก่ชนที่ถูกกฎหมาย และ ผิดกฎหมายอยู่ทั่วไปทั้งในกรุงเทพ ฯ และ ต่างจังหวัด ชุมชนที่มีการเลี้ยงไก่ชน จึงเป็นไปอย่างกว้างขวางกระจายไป ทั่วประเทศไทย ปัจจุบันมีการรวมตัวกันเป็นสมาคมอนุรักษ์ และ พัฒนาพันธุ์ไก่พื้นเมืองในภาคต่าง ๆแม้การเลี้ยงไก่ชนจะเป็นไปอย่างกว้างขวาง และ มีภูมิปัญญาการเลี้ยงที่สืบทอดกันมา แต่สภาพปัจจุบันพบว่า “มือนํ้า” หรือ “หมอไก่” ขาดผู้เรียนรู้สืบทอด ทั้งนี้ เพราะการเรียนเป็นหมอไก่ ต้องเข้าไปคลุกคลีฝากตัวเป็นศิษย์รับใช้ และ ต้องใช้เวลาในการเรียนรู้ฝึกฝนอย่างยาวนานด้วยใจรัก มือน้ำมักกล่าวตรงกันว่า ตนเองใช้ประสบการณ์ทั้งชีวิตในการเรียนรู้ไก่ การขาดแคลนมือน้ำย่อม หมายถึงการเสี่ยงต่อการสูญหายของภูมิปัญญาในการดูแลรักษาพยาบาลไก่ด้วย
@cockfight888 
