ไก่หางยาว ลีลาดุจเทพบนดิน ด้วยความสวยงามที่โดดเด่นของไก่หางยาว ซึ่งเป็นสายพันธุ์ต่างประเทศแต่มีความโดดเด่น
จากอดีตที่ผ่านมาเมืองไทยมีไก่พื้นเมืองสวยงามอยู่ในแวดวงจำกัดไม่กี่สายพันธุ์ ได้แก่ ไก่แจ้ ไก่เตี้ย ไก่ชน อย่างไรก็ตาม ด้วยความสวยงามที่โดดเด่นของไก่หางยาว ซึ่งเป็นสายพันธุ์ต่างประเทศ แต่มีความโดดเด่น ยิ่งยามยืนบนคอนสูงและทิ้งหางลงมาพริ้วตามลมมีลีลาดุจไก่เทพ ดังนั้นในช่วงระยะเวลาตั้งแต่สิบกว่าปีที่ผ่านมา จึงมีผู้นำไก่หางยาวจากอเมริกา ยุโรป เวียดนาม และประเทศอื่นๆ เข้ามาเลี้ยงและเพาะพันธุ์ สายพันธุ์ที่สำคัญ ได้แก่
ไก่โอนากาโดริ (Onagadori) ไก่ที่มีหางยาวที่สุดในโลกมีถิ่นกำเนิดในเมืองโคชิ เกาะชิโกะกุ ตอนใต้ของญี่ปุ่นไก่โอนากาโดริเกิดจากผ่าเหล่ามียีนต์ไม่ผลัดขนหาง(non-moulting genes) อยู่ในตัวของมันลักษณะนี้ได้ถ่ายทอดมายังไก่โอนากาโดริ ทำให้มันไม่ผลัดขนหางของมันต้องใช้เวลา 3 ปี หรือหลายปีในการผลัดขนหางและทำให้มันกลายเป็นไก่ที่หางยาวมากบางครั้งยาว12-27 ฟุต เลยทีเดียว น้ำหนักมาตรฐาน เพศผู้ 1.8 กิโลกรัม เพศเมีย 1.35 กิโลกรัม
ไก่ฟินิกส์ (Phoenix) เป็นไก่หางยาวมีขนหางที่ยาว2-5 ฟุต มีความสวยงามท่วงท่าลีลาคล้ายไก่ฟ้า มีความแข็งแรงทนทานสามารถให้ลูกได้เก่งไก่ฟินิกส์ผลัดขนหางในทุกๆปี ไก่ฟินิกส์ถือว่าเป็นผลพวงมาจากการที่ชาวยุโรป พยายามรักษาสายพันธุ์ไก่หางยาวที่นำเข้าจากญี่ปุ่นเนื่องจากสามารถนำเข้าได้มาเพียงเล็กน้อยเหตุเพราะความเข้มงวดทางกฎหมาย ชาวยุโรปได้พยายามนำไก่หางยาวของญี่ปุ่นซึ่งรวมทั้งพันธุ์โอนากาโดริ นำมาผสมกับพันธุ์ไก่พื้นเมืองของยุโรป จนได้พันธุ์ไก่ฟินิกส์ซึ่งเป็นที่รู้จักและแพร่หลายไปทั่วโลกน้ำหนักมาตรฐานฟินิกส์ใหญ่ เพศผู้2.5 กิโลกรัม เพศเมีย1.8 กิโลกรัม ฟินิกส์เล็ก เพศผู้740 กรัม เพศเมีย680 กรัม
คุณธงชัย สาระกูล ข้าราชการบำนาญจากจังหวัดนครสวรรค์ ได้ทดลองเลี้ยงไก่หางยาวสายพันธุ์โอนากาโดริและสายพันธุ์ฟินิกส์เพื่อความเพลิดเพลินและหลงใหลในขนหางที่ยาวและสวยงามของมัน เป็นงานอดิเรกอย่างหนึ่งในระยะเวลา4 ปี ที่ผ่านมาพบว่าไก่ทั้งสองสายพันธุ์เป็นไก่ที่เลี้ยงง่าย ภูมิอากาศที่เป็นเมืองร้อนของบ้านเราไม่ได้เป็นอุปสรรคต่อการเพาะเลี้ยงแต่อย่างใด เพียงแต่มีความแตกต่างจากไก่พื้นเมืองของบ้านเราตรงที่ไก่เพศผู้มีหางยาวลากดินจำเป็นต้องมีการดูแลรักษาเพิ่มเติมเป็นพิเศษ โดยสรุปคือกรงเลี้ยงไก่หางยาวควรเป็นกรงใหญ่ไม่คับแคบเกินไป เพื่อมีพื้นที่สำหรับหางที่ยาวของมันหลังคากรงที่ปิดมิดชิดเพื่อป้องกันฝนซึ่งจะทำให้ขนหางไก่เปียกชื้นและเปื้อนดิน ในขณะที่พื้นกรงควรปูด้วยทรายที่มีความหนาอย่างน้อย10 เซนติเมตรพื้นกรงจะต้องไม่มีเศษลวดเศษไม้ใดๆ ทั้งสิ้นเพราะอาจทำให้หางไก่ไปเกี่ยวพันได้ไม่ปล่อยไก่ให้เพศผู้ผสมพันธุ์กับตัวเมียมากเกินไป อาจมีตัวเมียแค่1 ตัว หรือไม่ต้องใส่ตัวเมียเลยนอกจากนี้การเลี้ยงบนคอนสำหรับไก่ที่มีหางยาวมากๆ ก็ช่วยรักษาขนหางที่ยาวของมันและป้องกันมันเหยียบหางของมันเอง
แต่วิธีนี้ควรหมั่นนำไก่ลงมาเดินเพื่อให้ไก่ได้ออกกำลังกาย มีความแข็งแรงอยู่เสมอและไม่จับเจ่าอยู่กับที่นานเกินไปในขณะที่ชาวญี่ปุ่นใช้ตู้ไม้แคบๆ เพื่อบังคับไม่ให้ไก่ขยับตัวมาก ภายในมีคอนให้ไก่ยืน ไม่เหยียบหางตัวเอง มีอาหารและน้ำวางไว้ให้ไก่กินตลอดเวลาในวันที่อากาศไม่เปียกชื้นสามารถปล่อยไก่ออกมาเดินเล่นในสนามหญ้า สำหรับไก่ที่มีหางยาว 1-1.5 เมตร ถือว่าพอเพียงสำหรับความงามแล้ว เพราะมีการดูแลรักษาไม่ยากเกินไป ในกรณที่หางไก่เปื้อนดินหรือเปรอะเปื้อน ให้ผู้เลี้ยงใส่ถุงมือยาง นำหางไก่มาล้างด้วยแชมพูในอ่างน้ำ ล้างน้ำสะอาดอีกครั้ง จากนั้นใช้ผ้าเช็ดให้แห้งมาดและเป่าด้วยพัดลมจนแห้ง หางไก่จะสะอาดและฟองฟู งดงามเหมือนเดิม
คุณธงชัย ได้กล่าวถึงการเลี้ยงดูไก่หางยาวควรเน้นการป้องกันโรคมากกว่าปล่อยให้เป็นโรคแล้วจึงมารักษา ฉะนั้นความสะอาดของสถานที่เลี้ยงความใหม่สดของอาหารที่ใช้เลี้ยงไก่จึงเป็นเรื่องจำเป็น ให้อาหารเช้าเย็นในปริมาณที่ไก่กินหมดพอดี น้ำไก่ควรเปลี่ยนทุก1-2 วันหรือเปลี่ยนทันทีที่มีสิ่งสกปรกลวดตาข่ายกรงขนาด2×2 เซนติเมตร เพื่อป้องกันนก หนู และงู การฟักไข่ใช้แม่ไก่ฟักไข่เพื่อป้องกันลูกไก่ขาเสียอันเนื่องจากเครื่องฟักไม่ได้มาตรฐาน (สำหรับเครื่องฟักที่มีมาตรฐานสูงสามารถใช้ได้) ลูกไก่ที่มีอายุ3-7 วัน ป้องกันโรคด้วยหยอดวัคซีนรวม และให้การกกด้วยความร้อนควบคุมอุณหภูมิ37.5 องศาเซลเซียส จนลูกไก่โตอย่างน้อย3 อาทิตย์ แทงปีกป้องกันโรคฝีดาษจนมั่นใจไก่มีภูมิคุ้มกันฝีดาษจึงเปิดมุ้งกันยุงออก
ไก่หางยาวมีสีมาตรฐาน ดังนี้ สีซิลเวอร์ (สีเงิน) สีขาว สีไก่ป่า สีเหลือง (สีโกลเด้น) สีดำ นอกจากนี้ ในปัจจุบันมีผู้เพาะเลี้ยงให้เกิดไก่หางยาวสีต่างๆ มากมาย รวมทั้งสีแฟนซี
ไก่หางยาวเพศผู้ที่มีลักษณะสวยงาม ควรมีองค์ประกอบที่สำคัญ ดังนี้
การสร้างรายได้จากการเลี้ยงไก่ ราคาลูกไก่หางยาว อายุ 1-1 เดือนครึ่ง ราคาตัวละ 1,000-2,000 บาท ที่ผ่านมาคุณธงชัยเปิดขายทางเว็บไซต์ ได้รับการตอบรับเป็นอย่างดี อย่างไรก็ตาม สำหรับเมืองไทย ไก่หางยาวยังไม่เป็นที่รู้จัก ดังนั้น การประชาสัมพันธ์ เผยแพร่ ส่งเสริมการพัฒนาสายพันธุ์ให้มีมาตรฐานและการจัดประกวดจะทำให้ตลาดขยายตัว
ติดตามข่าวสารไก่ชนได้ที่ Kaichon หรือไลน์แอด @cockfight888