การพนันชนไก่ พื้นที่ภาคเหนือตอนบน การศึกษาการพนันชนไก่ในภาคเหนือตอนบน ประสงค์ที่จะทำความเข้าใจพัฒนาการความเป็นมาของการพนันชนไก่ดังแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน และเพื่อทำความเข้าใจรูปแบบวิธีการเล่นพนันในบ่อนชนไก่แต่ละระดับรวมถึงปัญหาและผลกระทบที่เกิดขึน้ เสนอมาตรการและนโยบายในการกำกับดูแลธุรกิจการพนันชนไก่
1. การเปลี่ยนแปลงเป็นธุรกิจการพนันชนไก่ เกิดจากการเปลี่ยนแปลงเศรษฐกิจสังคมแบบทุนนิยมที่ส่งผลกระทบต่อวิถีชีวิตในชุมชน จากเกษตรกรรมมาสู่อุตสาหกรรมท่องเที่ยว และ บริการที่สำคัญคือ การละเล่นชนไก่หลังฤดูเก็บเกี่ยวถูกปรับเปลี่ยนมาชนไก่ในวันหยุดสุดสัปดาห์ และ ต่อมาการหยุดทำงานนี้กลายมาเป็นวิถีชีวิตแบบเมืองในที่สุด และ บ่อนพนันชนไก่กลายเป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจของนักพนันชนไก่โดยปริยาย ประการต่อมาก็คือ ภายใต้พระราชบัญญัติการพนันปี 2478 ที่ระบุ ให้การชนไก่เป็นการเล่นพนันชนิดหนึ่ง ที่จะต้องขออนุญาตก่อนถึงจะเล่นได้ ทัง้ นีขึ้น้ อยู่ที่อำนาจของผู้ว่าราชการจังหวัดในการอนุญาตให้ตัง้ บ่อนไก่ได้หรือไม่ เวลาต่อมาเกิดมีการตัง้ บ่อนชนไก่กันแพร่หลาย ประการที่สาม จากการเข้ามาของนักธุรกิจ นักการเมืองที่มีใจรักชอบการชนไก่มาจัดตัง้ บ่อนสร้างเครือข่ายความสัมพันธ์ระหว่างบ่อนเกิดความร่วมมือ ประการสุดท้ายคือนโยบายการส่งเสริมการเลี้ยงไก่
2. ในธุรกิจการพนัน บ่อนชนไก่มีบทบาทในการจัดการทางธุรกิจการชนไก่ให้เกิดผลกำไรสูงสุดรูปแบบวิธีการเล่นการพนันชนไก่มี 3 แบบคือ การเล่นพนันชนไก่แบบเดิมพัน เป็นการเล่นพนันระหว่างเจ้าของไก่ชน และ คณะทัง้ 2 ฝ่าย โดยวางเงินเดิมพันตามที่ตกลงฝ่ายละเท่าเท่ากันฝากไว้กับทางบ่อน เมื่อรู้การชนไก่รู้ผลแพ้ชนะฝ่ายผู้ชนะจะมารับเงินเดิมพันทั้ง หมด ทางบ่อนจะหักค่าชนไก่ 10 % ของเงินเดิมพัน เป็นรายได้ของบ่อน ส่วนวิธีการเล่นพนันชนไก่แบบต่อรองนัน้ เกิดขึน้ ภายหลังมีการปล่อยไก่ชนกันในสังเวียน คนดูรอบสังเวียนจะทำการต่อรองระหว่างกัน ราคาสูงต่ำมากน้อยขึน้ อยู่กับลีลาการต่อสู้ของไก่ชนถ้าไก่ชนแต่ละตัวผลัดกันได้เปรียบเสียเปรียบพลิกไปพลิกมา การต่อรองก็จะเพิ่มมากขึน้ ทั้ง อัตราการต่อรอง วงเงินการต่อรองแต่ละครัง้ ในแต่ละคู่ วงเงินต่อรองจะมากหรือน้อยขึน้ อยู่กับการแบ่งชัน้ ของผู้เล่น ถ้าอยู่ในชัน้ ของนักพนันมืออาชีพที่กระเป๋าหนักวงเงินต่อรองก็จะสูงเป็นหลักพันขึน้ไป ส่วนนักพนันมือสมัครเล่นก็จะต่อรองเป็นหลักร้อยขึน้ไป
3. ธุรกิจการพนันชนไก่เข้ากันได้ดีกับความสัมพันธ์แบบอุปถัมภ์ กฎหมายระเบียบกระทรวงมหาดไทยในการควบคุมการพนันชนไก่อย่างเข้มงวด ไม่มีผลทำให้การเล่นการพนันชนไก่ลดลง แต่กลับไปเกือ้ หนุนต่อระบบอุปถัมภ์เพิ่มอำนาจต่อรองในการเรียกส่วยจากเจ้าของบ่อนมากขึน้ อันเนื่องมาจากการเปลี่ยนแปลงไปสู่ทุนนิยมอุตสาหกรรมของภาคเหนือ จากชุมชนฐานนิเวศลุ่มนำ้ มีการผลิตพึ่งตนเองไปสู่การกลายเป็นเมืองที่พึ่งพากลไกการตลาดมากขึน้ เครือข่ายของระบบอุปถัมภ์ได้กลายมาเป็นวิธีการที่พรรคการเมืองใช้ในการหาคะแนนเสียงในชนบท ผู้รับอุปถัมภ์ในทางการเมืองมักจะถูกพรรคการเมืองใช้ให้เป็นหัวคะแนน โดยอาจให้ผลตอบแทนแก่ผู้รับอุปถัมภ์ในการให้สัญญาต่างๆ ทัง้หมด เป็นการเมืองที่ได้รับการจัดตัง้ จากข้างบนเชื่อมโยงลงมาถึงท้องถิ่น และ กลุ่มการเมืองในท้องถิ่น ถูกผนวกเข้าไปอยู่ในระบบอุปถัมภ์ในที่สุด